Hazari su bili narod koji je tokom srednjeg veka osnovao moćno carstvo na prostoru između Crnog mora i Kaspijskog mora, pretežno na teritoriji današnje Ukrajine, južne Rusije i Kazahstana.

Njihovo carstvo, poznato kao Hazarija, postojalo je od 7. do 10. veka, a poznato je po tome što su se vladari ovog naroda u 8. veku odlučili da pređu na jevrejsku veru.

Ovaj potez učinio je Hazare jedinstvenim u istoriji, jer su postali jedni od retkih naroda koji su se opredelili za judaizam, dok je okolina bila pretežno hrišćani ili muslimani.

Postoji nekoliko teorija o tome zašto su Hazari izabrali judaizam, ali najpoznatija tvrdi da je ovo bila politička odluka u cilju neutralizacije pritisaka drugih velikih religijskih sila tog vremena.

Carstvo Hazarija postalo je značajan politički i trgovinski centar, jer su se nalazili na ključnoj tački između Istoka i Zapada, gde su se ukrštali trgovinski putevi. To im je omogućilo da kontrolišu važne trgovačke rute i postanu moćnici u regionu.

Međutim, nakon poraza od strane Kijevskih Rusa 965. godine, Hazarija je počela da gubi svoju moć.

Iako su se nakon ovog poraza povukli u manja područja, nastavili su da opstaju, sve dok ih nisu potpuno uništili Mongoli u 13. veku.

Nakon propasti carstva, mnogi su migrirali na zapad, naseljavajući teritorije u istočnoj Evropi, posebno u Mađarskoj, Poljskoj i Ukrajini.

Zanimljivo je da su ovi migranti u velikoj meri uticali na razvoj jevrejskih zajednica u tim područjima.

U Mađarskoj je postojala značajna hazar-jevrejska populacija, a neki od njih su igrali ključne uloge u društvenim, vojnim i političkim strukturama.

Ove migracije postavile su temelje za stvaranje novih jevrejskih centara u istočnoj Evropi, koji će kasnije postati među najvažnijim u evropskoj jevrejskoj istoriji.

Iz hazarskog migracijskog talasa proizašla je i jevrejska zajednica u Poljskoj, koja se u početku bavila trgovinom i finansijama. Mađarski i poljski kraljevi su pozivali Hazare da se naseljavaju u njihovim zemljama, jer su ih smatrali korisnim za ekonomiju i društvo, posebno u trgovini i obrtima. 

Iako su

sa svojih prvobitnih teritorija, tragovi njihove kulture i uticaja mogu se pronaći i danas u jevrejskim zajednicama istočne Evrope, a posebno u poljskoj, litvanskoj i ukrajinskoj tradiciji.

Takođe, jezik i običaji koji su se prenosili, pružili su dragocene informacije o ovom narodu i njihovoj ulozi u formiranju dijaspore.

Kroz različite

i etnografske studije, istraživači su uspeli da rekonstruiraju delimičnu sliku o ovom fascinantnom narodu, koji je imao veliki uticaj na istoriju Evrope, iako nije opstao kao samostalna politička celina.

Hazari su, dakle, bili narod koji je, uprkos svom nestanku kao carstvo, ostavio dubok trag na istoriju evropskog judaizma i migracija u srednjem veku.

BONUS VIDEO: