Pokret je od samog početka bio radikalan – neto-nulte emisije do 2030. godine, sa krajnjim rokom do 2035. godine, trenutno ukidanje fosilnih goriva, „slušanje nauke“ po meri IPCC-a i aktivističkih krugova iz Potsdama. Finansijsku pozadinu čine fondacije „Open Society“, „Rockefeller“, „Rockefeller Brothers Fund“, „European Climate Foundation“ i nemačke zelene fondacije. Kritičari to nazivaju „astro-turfing“ – veštački pokret sa pravim travnjakom stranog novca.

U Srbiji je pokret stigao januara 2019. godine. Vrhunac je bio 27. septembra te godine kada je, uz ogromnu podršku medija i stranih ambasada, na ulice Beograda izašlo šest do sedam hiljada ljudi. Od kojih su većina bili radoznali posmatrači, a tek nekoliko stotina aktivista bliskih ovom pokretu i srodnim NVO . Šest godina kasnije slika je bitno drugačija – srpski ogranak danas broji oko 50 povremeno aktivnih pristalica, uglavnom studenata i srednjoškolaca iz većih gradova. Protesti se svode na desetak do pedesetak ljudi sa transparentima na engleskom jeziku, a građani uglavnom ni ne znaju šta je tema ovih sporadičnih pojava.

Parole su iste kao na Zapadu – trenutna dekarbonizacija, gašenje termoelektrana, zelena tranzicija po svaku cenu, ali se retko pominje da bi zatvaranje uglja bez alternative dovelo do nestanka struje i gubitka desetina hiljada radnih mesta. Iza srpskog ogranka stoje poznati donatori: „WWF Adria“, „Heinrich Böll Stiftung“, „RES fondacija“, britanska i nemačka ambasada.

Posebno je simptomatičan preokret 2022. i 2023. godine kada su pojedini aktivisti Fridays for future – Srbija javno osudili eksploataciju litijuma u Jadranskoj dolini, koju su kao ekološki podobnu u nekim zemljama podržali, što dalje svedoči o zloupotrebi ideje u političke svrhe.

Pogled redakcije portala Srpski Ugao

Od „spontanog“ bunta mladih do profesionalne NVO mašinerije u zelenoj boji – to je put kojim je „Petkom za budućnost“ prošao za samo šest godina. U Srbiji je taj put posebno vidljiv od sedam hiljada neupućenih građana na ulici do pedesetak ekscentrika sa transparentima.

(Nina Stojanović/