Sezona slava zauzima posebno mesto u srpskoj tradiciji. Svake godine domaćini se pripremaju da obeleže dan svog krsnog zaštitnika, okupljajući porodicu, prijatelje i drage goste. Slava je, pored verskog obeležja, i simbol zajedništva, poštovanja i gostoprimstva.

Aranđelovdan – slava cara Dušana i zanimljiva legenda

Prema narodnom predanju, Aranđelovdan je bio krsna slava cara Dušana. Veruje se da je tokom svake proslave stajao dok je dočekivao goste, a anđeo mu je, prema legendi, sedeo na ramenu. Kada je jednom seo iz umora, anđeo se uvredio i napustio ga - pa je caru mesecima trebalo da povrati njegovu naklonost.

Pripreme za slavu: mnogo više od hrane i pića

Organizacija slave često traje danima. Spremaju se posna ili mrsna jela, torte, kolači, priprema se ikona, slavska sveća i sitni detalji poput stolica, posuđa i rasporeda gostiju. Ali, postoji jedno manje poznato pravilo koje mnogi domaćini zaboravljaju - pravilo sedenja za trpezom.

Etnolog Snežana Ašanin objašnjava da je raspored sedenja nekada imao veliko simboličko značenje, a delom ga i danas zadržavamo.

Raspored sedenja za slavu – ko sedi na čelu trpeze?

Ikona se uvek postavlja prema istoku, a taj deo trpeze naziva se “čelo sovre” – najčasnije mesto za stolom.

Prema tradicionalnom običaju:

Na čelu sovre sedi najvažniji gost – kum, ujak ili osoba koja se posebno poštuje.

To može biti i prijatelj za koga domaćin veruje da donosi sreću i blagostanje.

Ostali gosti raspoređuju se po godinama, ugledu, rodbinskoj bliskosti ili prema dogovoru domaćina.

U tradicionalnoj kulturi muškarci su sedeli bliže čelu trpeze, dok je ženski deo porodice bio na drugom kraju stola.

Danas su ta pravila uglavnom ublažena - većina domaćina raspoređuje goste prema praktičnosti ili ih pušta da sami izaberu mesto.

Posebna uloga gosta koji sedi na čelu

Osoba koja sedne na čelo trpeze ima važnu dužnost:
ona izgovara zdravicu, daje blagoslov domaćinu i poželi sreću, zdravlje i napredak svima prisutnima. Zato se to mesto i poverava nekome ko je dobar govornik i ko uživa poštovanje u domu.

(

BONUS VIDEO